Blog

Dyrektywa Omnibus: nowe obowiązki i ochrona konsumentów

Co? Dyrektywa Omnibus, która obowiązuje w Polsce od początku 2023 roku, wprowadziła nowe obowiązki informacyjne dla sklepów internetowych, m.in. dotyczące prezentowania promocji cenowych oraz weryfikacji opinii konsumenckich.

Dlaczego to ważne? Choć nowe przepisy obowiązują już od jakiegoś czasu, wiele sklepów www wciąż nie wdrożyło wymaganych zmian. Brak zgodności z dyrektywą może skutkować karami finansowymi i utratą zaufania klientów. Warto więc przypomnieć, co dokładnie się zmieniło i jak się do tego dostosować.

Dla kogo ta informacja? Dla właścicieli i administratorów sklepów internetowych, specjalistów e-commerce, agencji marketingowych oraz działów compliance w firmach działających online.

Tło i kontekst

W dobie dynamicznego rozwoju handlu internetowego dyrektywa Omnibus staje się kluczowym narzędziem ochrony konsumentów oraz regulacji działań przedsiębiorstw. Choć została przyjęta już 27 listopada 2019 roku, to dopiero od 1 stycznia 2023 roku firmy – zwłaszcza te działające w e-commerce – muszą się do niej bezwzględnie stosować.

Co to oznacza w praktyce? Przejrzystość. Uczciwość. Jasne zasady w prezentowaniu ofert i komunikacji z klientem. I to nie są tylko slogany – to konkretne obowiązki, które mają realny wpływ na sposób prowadzenia sprzedaży online.

Jednym z głównych celów dyrektywy jest eliminacja manipulacji cenowych. Kojarzysz sytuację, gdy produkt trafia na „wielką wyprzedaż”, mimo że jego cena dzień wcześniej została sztucznie zawyżona? Takie praktyki mają zniknąć. Od teraz konsument ma otrzymać rzetelne i kompletne informacje o produkcie lub usłudze. W świecie zakupów online, gdzie decyzje podejmujemy na podstawie zdjęć i opisów, ma to kluczowe znaczenie.

Obowiązki przedsiębiorców: więcej przejrzystości

Dyrektywa Omnibus to nie tylko tarcza ochronna dla konsumentów, ale również nowe wyzwania dla sprzedawców. Przedsiębiorcy muszą działać w sposób bardziej transparentny, co wiąże się z obowiązkiem informowania m.in. o:

• poprzednich cenach produktów – każda promocja musi zawierać informację o najniższej cenie z ostatnich 30 dni,
• regułach obowiązujących w promocjach – zasady muszą być jasne i dostępne dla klienta,
• wiarygodności opinii klientów – sprzedawca musi wskazać, czy i jak weryfikuje autentyczność recenzji.

W praktyce oznacza to koniec z kupowaniem fikcyjnych recenzji i ukrywaniem niepochlebnych komentarzy. Celem tych zmian jest odbudowanie zaufania między konsumentem a sprzedawcą — zaufania, które w cyfrowym świecie bywa ulotne, ale ma ogromną wartość.

Czym jest dyrektywa Omnibus i jaki ma cel

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161, znana jako dyrektywa Omnibus, to kluczowa inicjatywa Unii Europejskiej mająca na celu wzmocnienie ochrony konsumentów oraz dostosowanie przepisów do realiów współczesnego rynku. Jej głównym zadaniem jest skuteczniejsze przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom handlowym.

W dobie cyfrowych zakupów i globalnych transakcji, dyrektywa ta odgrywa jeszcze jedną istotną rolę – zwiększa przejrzystość rynku. Dzięki niej konsumenci mogą podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe, a zaufanie do sprzedawców rośnie. Mniej manipulacji, więcej jasnych zasad – to główne przesłanie dyrektywy.

Zakres i definicja dyrektywy 2019/2161

Dyrektywa Omnibus wprowadza zmiany w czterech kluczowych aktach prawnych Unii Europejskiej, w tym w:

• Dyrektywie 98/6/WE – dotyczącej podawania cen produktów,
• Dyrektywie 2005/29/WE – dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych,
• Dyrektywie 2011/83/UE – dotyczącej praw konsumentów,
• Dyrektywie 93/13/EWG – dotyczącej nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

W praktyce oznacza to nowe obowiązki dla firm, zwłaszcza tych działających online. Przedsiębiorcy muszą teraz:

• jasno prezentować ceny,
• przekazywać pełne informacje o produktach i usługach,
• zapewniać przejrzystość promocji i rabatów,
• unikać ukrytych kosztów i nieczytelnych opisów.

To odpowiedź na dynamiczny rozwój e-commerce, w którym konsumenci często są narażeni na nieuczciwe praktyki. Dyrektywa wymusza transparentność i uczciwość w relacjach handlowych.

Główne cele: wzmocnienie ochrony konsumentów i przejrzystości rynku

Dyrektywa Omnibus ma dwa główne cele:

• Wzmocnienie ochrony konsumentów – poprzez eliminację nieuczciwych działań, takich jak fikcyjne promocje czy ukryte koszty,
• Zwiększenie przejrzystości rynku – dzięki obowiązkowi jasnego informowania o cenach, pochodzeniu produktów i warunkach zwrotu.

Nowe przepisy wymagają od przedsiębiorców pełnej transparentności. Konsument musi wiedzieć:

• jaka jest aktualna i poprzednia cena produktu,
• skąd pochodzi produkt,
• jakie są warunki zwrotu i reklamacji.

Bez drobnego druczku, bez haczyków. Dzięki temu konsumenci podejmują decyzje świadomie, a uczciwa konkurencja ma szansę się rozwijać.

Zmiany wprowadzone do wcześniejszych dyrektyw UE

Dyrektywa Omnibus aktualizuje wcześniejsze regulacje, w tym:

• Dyrektywę 2005/29/WE – dotyczącą nieuczciwych praktyk handlowych,
• Dyrektywę 2011/83/UE – dotyczącą praw konsumentów.

Jedna z najważniejszych zmian to obowiązek informowania o najniższej cenie produktu z ostatnich 30 dni przed jego przeceną. Dzięki temu:

• kończy się praktyka sztucznego zawyżania cen przed promocją,
• konsumenci widzą realną wartość obniżki,
• zyskują większą kontrolę nad decyzjami zakupowymi,
• rynek staje się bardziej uczciwy i przejrzysty.

To właśnie o to chodziło – o uczciwość, przejrzystość i realną ochronę konsumenta.

Obowiązki informacyjne wobec konsumentów

Wraz z wejściem w życie dyrektywy Omnibus, przedsiębiorcy zostali zobowiązani do spełniania nowych, bardziej rygorystycznych obowiązków informacyjnych wobec konsumentów. To ważna zmiana, która ma na celu zwiększenie przejrzystości i ochrony klientów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

Do najważniejszych obowiązków należą:

• Informowanie o najniższej cenie produktu z ostatnich 30 dni przed jego przeceną — przeciwdziała to fikcyjnym promocjom.
• Ujawnianie, czy ceny są ustalane automatycznie — np. przez algorytmy.
• Zapewnienie zgodności produktów i usług z warunkami umowy.

To działania, które mają na celu zwiększenie uczciwości i transparentności w handlu. Konsument zyskuje większą kontrolę i pewność, że nie padnie ofiarą manipulacji cenowych czy fałszywych opinii.

Obowiązek informowania o najniższej cenie z 30 dni

To jeden z filarów dyrektywy Omnibus. Zgodnie z art. 6a dyrektywy 98/6/WE (zmienionej przez Omnibus), sprzedawca ma obowiązek jasno wskazać najniższą cenę danego produktu w ciągu ostatnich 30 dni przed obniżką.

Dlaczego to takie istotne? Bo pozwala konsumentowi ocenić, czy promocja jest rzeczywista, czy tylko pozorna. Przykład:

Takie rozwiązanie chroni konsumentów przed manipulacją cenami i pozwala podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe.

Weryfikacja autentyczności opinii konsumenckich

Nowe przepisy jasno określają: opinie muszą pochodzić od rzeczywistych klientów. Przedsiębiorcy są zobowiązani do weryfikowania, czy recenzje zostały wystawione przez osoby, które faktycznie nabyły produkt lub skorzystały z usługi.

To oznacza koniec z:

• kupowaniem fałszywych opinii,
• manipulowaniem komentarzami,
• tworzeniem recenzji na zlecenie.

Dzięki temu konsumenci mogą mieć większe zaufanie do opinii publikowanych w internecie, co przekłada się na uczciwszy handel i lepsze doświadczenia zakupowe.

Ujawnianie danych sprzedawcy i źródła opinii

Przejrzystość to fundament zaufania. Dlatego przedsiębiorcy mają obowiązek ujawniać dane sprzedawcy oraz źródło opinii. Dotyczy to szczególnie platform sprzedażowych, które muszą informować, czy sprzedawca działa jako firma, czy osoba prywatna.

Dlaczego to takie ważne?

• Zakup od przedsiębiorcy daje konsumentowi więcej praw i gwarancji.
• Transakcja z osobą prywatną może wiązać się z ograniczoną ochroną prawną.
• Świadoma decyzja zakupowa pozwala uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Dzięki tym informacjom klient wie, z kim zawiera umowę i jakie prawa mu przysługują.

Informowanie o indywidualnym dostosowaniu ceny

Personalizacja cen to już nie przyszłość, a teraźniejszość. Dyrektywa Omnibus wprowadza obowiązek informowania, jeśli cena produktu została dostosowana do konkretnego użytkownika — np. na podstawie jego historii zakupów, przeglądanych produktów czy preferencji.

W praktyce oznacza to, że:

• cena może być ustalana automatycznie przez algorytmy,
• różni użytkownicy mogą widzieć różne ceny tego samego produktu,
• sprzedawca musi wyraźnie poinformować o takim mechanizmie.

To ważne, ponieważ konsument ma prawo wiedzieć, że cena została spersonalizowana i może różnić się od tej, którą widzi inny użytkownik.

Zakazane praktyki handlowe i ich konsekwencje

W świecie handlu, gdzie konkurencja jest zacięta, a techniki sprzedażowe coraz bardziej wyrafinowane, nieuczciwe praktyki handlowe wciąż są obecne. Odpowiedzią na te działania jest Dyrektywa Omnibus, która wprowadza szereg zmian mających na celu ochronę konsumentów. Co się zmieniło? Między innymi zakazano sztucznych promocji i manipulowania cenami. Przykład? Podniesienie ceny tuż przed „wielką obniżką” nie jest już sprytną strategią, lecz działaniem niezgodnym z prawem.

Nowe przepisy mają jeden główny cel: przywrócić uczciwość w handlu i chronić konsumentów. Dzięki regulacjom, konsumenci zyskują realne narzędzia do obrony przed oszustwami.

Fałszywe promocje i manipulowanie cenami

Każdy z nas choć raz dał się nabrać na „promocję”, która okazała się tylko pozorem. Fałszywe promocje polegają na wcześniejszym podniesieniu ceny, by później ją „obniżyć” i stworzyć wrażenie okazji. Efekt? Klient płaci tyle samo, co wcześniej — albo nawet więcej.

Dyrektywa Omnibus wprowadza obowiązek informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni przed promocją. Dzięki temu konsument może łatwiej ocenić, czy oferta jest rzeczywiście korzystna.

Korzyści z nowych przepisów:

• Większa przejrzystość w prezentowaniu cen promocyjnych
• Ograniczenie manipulacji cenowych przez sprzedawców
• Lepsza ochrona konsumenta przed fałszywymi okazjami
• Większe zaufanie do uczciwych sklepów

Rozszerzona czarna lista nieuczciwych praktyk

Dyrektywa Omnibus to nie tylko walka z fałszywymi promocjami. Wprowadza również rozszerzoną czarną listę nieuczciwych praktyk handlowych. Co się na niej znalazło? Przede wszystkim fałszywe opinie — zarówno te przesadnie pozytywne, jak i celowo negatywne, które mają wpłynąć na decyzje zakupowe konsumentów.

Nowe regulacje oznaczają:

• Zakaz publikowania nieautentycznych recenzji
• Obowiązek weryfikacji opinii przez sprzedawców
• Surowe kary za manipulowanie ocenami produktów
• Większe zaufanie do sklepów działających uczciwie

Efekt? Więcej autentycznych recenzji, mniej manipulacji i większe bezpieczeństwo zakupów online.

Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu odstąpienia

Nowe przepisy wprowadzają również zakaz przyjmowania płatności przed upływem ustawowego terminu odstąpienia od umowy. Dotyczy to szczególnie nieumówionych wizyt domowych, które często są źródłem presji i nieprzemyślanych decyzji zakupowych.

Co oznacza ten zakaz w praktyce?

• Sprzedawca nie może żądać zapłaty przed upływem 14 dni od zawarcia umowy
• Konsument zyskuje czas na spokojne przemyślenie decyzji
• Ochrona osób starszych i bardziej podatnych na presję
• Kary finansowe dla firm łamiących przepisy

To nie tylko większe bezpieczeństwo dla konsumentów, ale też jasny sygnał: uczciwość w handlu to obowiązek, a nie wybór.

Nowe zasady dla platform handlowych online

W dobie cyfryzacji platformy handlowe online nie tylko ułatwiają zakupy — one je kształtują. W odpowiedzi na dynamiczny rozwój e-commerce, Dyrektywa Omnibus wprowadza nowe regulacje, których celem jest większa przejrzystość i skuteczniejsza ochrona konsumentów. To odpowiedź na rzeczywistość, w której decyzje zakupowe coraz częściej podejmujemy pod wpływem algorytmów, rankingów i rekomendacji systemów.

Obowiązki informacyjne dla marketplace i porównywarek cenowych

Od teraz platformy sprzedażowe oraz porównywarki cen muszą działać w sposób w pełni transparentny. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim — ujawnienie zasad sortowania ofert. Użytkownik powinien wiedzieć, dlaczego dana propozycja pojawia się wyżej niż inne. Czy decyduje o tym cena? Popularność produktu? A może opłata wniesiona przez sprzedawcę?

Warto zaznaczyć, że jeśli porównywarka nie prowadzi sprzedaży bezpośrednio, nie obowiązują jej te same wymogi co marketplace’ów. Nowe przepisy są elastyczne i dostosowane do charakteru danej platformy — nie każda pełni przecież tę samą funkcję w procesie zakupowym.

Transparentność plasowania ofert i algorytmów

Jednym z kluczowych elementów nowych regulacji jest ujawnianie zasad plasowania ofert w wynikach wyszukiwania. Platformy muszą jasno informować, co wpływa na pozycję danego produktu. Wśród najczęstszych czynników znajdują się:

• Popularność produktu — liczba zakupów, oceny i opinie użytkowników.
• Opłata wniesiona przez sprzedawcę — płatna promocja wpływająca na widoczność.
• Dopasowanie do zapytania użytkownika — zgodność oferty z wyszukiwanym hasłem.
• Historia zakupów i preferencje użytkownika — personalizacja wyników.

Choć może się to wydawać skomplikowane, chodzi o prostą zasadę: jeśli produkt pojawia się na szczycie listy, bo sprzedawca zapłacił za lepszą widoczność — użytkownik musi o tym wiedzieć. Taka informacja pozwala podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe i nie dać się zwieść pozorom „najlepszej” oferty.

Rola platform w identyfikacji sprzedawców

Nowe przepisy kładą również nacisk na identyfikację sprzedawców. Platformy mają obowiązek informować, czy dany sprzedawca działa jako przedsiębiorca, czy jako osoba prywatna. To kluczowa informacja, ponieważ od niej zależy, jakie prawa przysługują kupującemu — na przykład prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni bez podania przyczyny.

W praktyce oznacza to, że zanim klikniesz „kup teraz”, możesz sprawdzić, z kim zawierasz umowę. To drobny szczegół, który może mieć ogromne znaczenie. W czasach, gdy zakupy online robimy niemal automatycznie, przejrzystość w tym zakresie staje się nie tylko wymogiem prawnym, ale też fundamentem zaufania i bezpieczeństwa w cyfrowym świecie.

Rozszerzone prawa konsumentów

Dyrektywa Omnibus wprowadziła szereg istotnych zmian, które znacząco wzmacniają pozycję konsumentów. To nie tylko zbiór nowych przepisów – to realna tarcza ochronna przed nieuczciwymi praktykami. Jedną z kluczowych nowości jest wydłużenie czasu na odstąpienie od umowy, co daje konsumentom więcej przestrzeni na spokojne podjęcie decyzji zakupowej – zwłaszcza w sytuacjach, gdy są pod presją lub działają w pośpiechu.

Wydłużony termin odstąpienia od umowy

Jedna z najbardziej odczuwalnych zmian to wydłużenie terminu na odstąpienie od umowy do 30 dni. Dotyczy to zakupów dokonanych podczas niezapowiedzianych wizyt – na przykład w domu konsumenta. W takich sytuacjach często pojawia się presja, brak czasu na analizę oferty i szybkie decyzje.

Dzięki nowym przepisom możesz teraz:

• na spokojnie przeanalizować ofertę – bez presji czasu,
• porównać ją z innymi dostępnymi opcjami – by wybrać najlepszą,
• zrezygnować z zakupu bez ponoszenia kosztów – jeśli uznasz, że to nie dla Ciebie.

To szczególnie ważne dla osób starszych, które często są celem takich działań. Nowe przepisy dają im więcej czasu na podjęcie świadomej i przemyślanej decyzji – bez stresu i presji.

Ochrona przy nieumówionych wizytach i wycieczkach sprzedażowych

Dyrektywa Omnibus wprowadza również dodatkowe zabezpieczenia w przypadku niezapowiedzianych wizyt oraz tzw. wycieczek sprzedażowych. Kojarzysz te wyjazdy, które zaczynają się niewinnie, a kończą się zakupem drogiego sprzętu AGD? Teraz przedsiębiorcy muszą działać w sposób przejrzysty i uczciwy.

Nowe obowiązki przedsiębiorców obejmują:

• jasne określenie celu spotkania – bez ukrywania intencji,
• zakaz ukrywania handlowego charakteru wydarzenia – konsument musi wiedzieć, że chodzi o sprzedaż,
• obowiązek respektowania prawa do rezygnacji z zakupu – bez nacisków i konsekwencji.

Przykład: Jeśli podczas wycieczki sprzedażowej zaproponują Ci zakup sprzętu medycznego, masz pełne prawo wrócić do domu, przemyśleć sprawę i – jeśli uznasz, że to nie dla Ciebie – zrezygnować. Bez tłumaczeń, bez kosztów, bez stresu.

Zakres produktów objętych i wyłączonych z obowiązków

Nowe przepisy jasno określają, które produkty i usługi podlegają nowym zasadom. Dotyczy to zarówno rzeczy fizycznych, jak i usług – w tym coraz popularniejszych usług cyfrowych, takich jak subskrypcje platform streamingowych, aplikacje mobilne czy inne rozwiązania online.

Jednak nie wszystkie produkty i usługi są objęte tymi samymi regulacjami. Istnieją logiczne wyjątki, które uwzględniają specyfikę danego towaru lub usługi:

• produkty szybko psujące się – np. świeże owoce i warzywa,
• rzeczy wykonane na indywidualne zamówienie – np. meble na wymiar,
• usługi w pełni zrealizowane za zgodą klienta – np. natychmiastowe wykonanie usługi po zakupie.

To rozsądne podejście – przecież nie można zwrócić zjedzonego obiadu. Dzięki takim wyjątkom przepisy są elastyczne i dostosowane do realiów rynku, a jednocześnie zapewniają skuteczną ochronę konsumenta tam, gdzie jest ona naprawdę potrzebna.

Egzekwowanie przepisów i sankcje

Egzekwowanie przepisów dyrektywy Omnibus to nie tylko kwestia przestrzegania prawa – to walka o uczciwość rynkową i realną ochronę konsumentów przed manipulacją. Nowe regulacje mają na celu nie tylko uporządkowanie zasad gry, ale przede wszystkim zwiększenie przejrzystości i bezpieczeństwa klientów.

Firmy, które zdecydują się zignorować te przepisy, muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami – kara może wynieść nawet do 10% rocznego obrotu. To nie przypadek – tak wysokie sankcje mają działać odstraszająco i przywracać równowagę na rynku.

Kary za naruszenie dyrektywy Omnibus

Przedsiębiorcy, którzy naruszają przepisy dyrektywy Omnibus, narażają się na dotkliwe kary finansowe. System sankcji został zaprojektowany tak, by nie tylko karać, ale również skutecznie zniechęcać do nieuczciwych praktyk.

Przykład? Firma, która trzykrotnie wprowadziła klientów w błąd, udając promocje, których nie było, może otrzymać maksymalną karę. Ale to nie wszystko – utrata reputacji może być znacznie bardziej dotkliwa niż kara finansowa. W dobie internetu, gdzie opinie rozchodzą się błyskawicznie, zaufanie klientów to kapitał, którego nie da się odzyskać z dnia na dzień.

Rola UOKiK i Inspekcji Handlowej w kontroli

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) oraz Inspekcja Handlowa to instytucje odpowiedzialne za nadzór nad przestrzeganiem przepisów dyrektywy Omnibus.

• UOKiK – ma prawo nakładać kary na firmy stosujące nieuczciwe praktyki.
• Inspekcja Handlowa – prowadzi kontrole i analizuje sytuację na rynku, wspierając działania UOKiK.

Dzięki tej współpracy możliwe jest szybkie wykrywanie nieprawidłowości i skuteczne reagowanie na zagrożenia dla konsumentów. Uczciwi przedsiębiorcy mogą czuć się bezpieczni – nie muszą obawiać się, że nieuczciwa konkurencja zyska przewagę. Wszyscy grają według tych samych zasad.

Przykłady naruszeń i możliwe konsekwencje

Jakie działania najczęściej łamią dyrektywę Omnibus? Oto najczęstsze przypadki wraz z ich potencjalnymi konsekwencjami:

Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się to drobne przewinienia, w rzeczywistości są to poważne naruszenia prawa konsumenckiego. Poza karami finansowymi, firmy ryzykują utratę czegoś znacznie cenniejszego – zaufania klientów.

W erze cyfrowej, gdzie jedna negatywna opinia może rozprzestrzenić się w sieci w kilka minut, nawet najlepsza kampania marketingowa nie zdoła naprawić szkód. Dlatego warto rozważyć jeszcze surowsze sankcje, takie jak:

• czasowe zawieszenie działalności,
• obowiązek publicznego przyznania się do winy,
• publikacja decyzji UOKiK na stronie internetowej firmy,
• obowiązek zwrotu środków klientom wprowadzonym w błąd.

Takie środki mogą skutecznie odstraszyć od nieuczciwych praktyk i przyczynić się do budowy zdrowszego rynku.

Dyrektywa Omnibus w kontekście prawa unijnego

W ramach prawa Unii Europejskiej, dyrektywa Omnibus stanowi istotny krok w kierunku wzmocnienia ochrony konsumentów. Jej głównym celem jest ujednolicenie przepisów w całej UE oraz zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zakupów – szczególnie w dobie dynamicznego rozwoju handlu internetowego i globalizacji.

To nie jest zwykły akt prawny – to część szerszej reformy, której celem jest zwiększenie przejrzystości rynku i zaufania konsumentów. A przecież właśnie te dwa elementy są fundamentem zdrowych relacji między kupującym a sprzedawcą.

Wprowadzenie dyrektywy wiąże się również z nowymi obowiązkami dla przedsiębiorców. Muszą oni m.in.:

• precyzyjnie informować o cenach i promocjach,
• wskazywać autentyczność opinii – np. czy recenzje pochodzą od rzeczywistych klientów,
• zapewniać przejrzystość działań marketingowych.

To nie tylko sposób na walkę z manipulacją, ale przede wszystkim narzędzie wspierające świadome decyzje zakupowe konsumentów.

Powiązania z dyrektywami 98/6/WE, 2005/29/WE i 2011/83/UE

Dyrektywa Omnibus nie funkcjonuje w oderwaniu od innych przepisów. Wręcz przeciwnie – modyfikuje i uzupełnia istniejące akty prawne, takie jak:

Dzięki tym powiązaniom łatwiej zrozumieć, jak nowe regulacje wpływają na codzienne zakupy. Przykład? Obowiązek informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni przed promocją. Koniec z zawyżaniem cen tuż przed „wielką obniżką” – teraz wszystko musi być jasne i przejrzyste.

Zmiany te są odpowiedzią na ewolucję sposobu robienia zakupów – zwłaszcza w internecie. W czasach, gdy e-commerce zyskuje na znaczeniu, nowe przepisy mają na celu stworzenie uczciwego i transparentnego rynku. A to oznacza, że konsumenci mogą czuć się pewniej, mając dostęp do rzetelnych informacji o produktach i ich cenach.

Zastosowanie rozporządzenia Rzym II wobec podmiotów spoza UE

Rozporządzenie (WE) nr 864/2007, znane jako Rzym II, odgrywa kluczową rolę w kontekście stosowania dyrektywy Omnibus wobec firm spoza Unii Europejskiej. To właśnie ono określa, w jakich sytuacjach unijne przepisy mogą być egzekwowane wobec przedsiębiorstw spoza UE.

Co to oznacza w praktyce? Nawet jeśli sprzedawca ma siedzibę w Azji czy Ameryce Północnej, ale kieruje swoją ofertę do klientów z UE – musi przestrzegać unijnych zasad ochrony konsumenta.

Dzięki Rzym II, dyrektywa Omnibus zyskuje realne znaczenie także poza terytorium Wspólnoty. To podejście:

• wyrównuje warunki konkurencji,
• ogranicza ryzyko nieuczciwych działań zagranicznych firm,
• zwiększa bezpieczeństwo konsumentów w UE, niezależnie od miejsca zakupu.

W efekcie konsumenci mogą czuć się bezpieczniej – niezależnie od tego, czy kupują od lokalnego sprzedawcy, czy od firmy z drugiego końca świata.

Wpływ na świat cyfrowy i marketing cyfrowy

Wprowadzenie dyrektywy Omnibus wywołało istotne zmiany w świecie e-commerce i marketingu cyfrowego. Nowe przepisy dotyczące przejrzystości cen mają jeden nadrzędny cel — ochronę konsumentów przed manipulacjami cenowymi w internecie. W dobie, gdy zakupy online stały się codziennością, temat ten nabiera szczególnego znaczenia.

Dla firm to wyraźny sygnał: czas na rewizję strategii sprzedażowych i komunikacyjnych. W wielu przypadkach konieczne będzie ich całkowite przeformułowanie. To nie tylko obowiązek prawny, ale również szansa na zdobycie zaufania klientów, budowanie lojalności i wyróżnienie się na tle konkurencji.

Zautomatyzowane podejmowanie decyzji i personalizacja cen

W erze, gdy algorytmy i dynamiczne ustalanie cen są powszechnie stosowane, dyrektywa Omnibus wprowadza jasne zasady. Jeśli cena produktu została dostosowana do konkretnego użytkownika — na przykład na podstawie jego lokalizacji, historii zakupów czy aktywności online — sprzedawca ma obowiązek poinformować o tym klienta.

To nie tylko wymóg formalny, ale także krok w stronę większej przejrzystości i zaufania. Coraz częściej to sztuczna inteligencja decyduje, co widzimy w sklepie i za jaką cenę. Przykład? Jeśli Ty widzisz wyższą cenę niż Twój znajomy, mimo że odwiedzacie ten sam sklep internetowy, masz prawo wiedzieć, dlaczego tak się dzieje. I to jest uczciwe.

Spersonalizowane oferty a obowiązki informacyjne

Dyrektywa przewiduje jednak pewne wyjątki. Gdy spersonalizowana oferta trafia do Ciebie bezpośrednio — np. przez aplikację, e-mail lub SMS — i nie jest publicznie dostępna, sprzedawca nie ma obowiązku ujawniania wcześniejszej ceny.

To otwiera nowe możliwości dla marketingu:

• Większa elastyczność w tworzeniu ofert — możliwość dostosowania promocji do konkretnych odbiorców.
• Skuteczniejsze kampanie — lepsze dopasowanie komunikatów do potrzeb klientów.
• Budowanie relacji — personalizacja sprzyja lojalności i zaangażowaniu.
• Brak obowiązku ujawniania historii cen — większa swoboda w kształtowaniu promocji.

Brzmi jak szansa? Zdecydowanie tak. Ale uwaga — elastyczność nie oznacza dowolności. Personalizacja nie może przerodzić się w manipulację. Kluczowe jest zachowanie równowagi między skutecznością kampanii a uczciwością wobec klienta. Łatwe? Niekoniecznie. Opłacalne? Zdecydowanie tak.

Programy lojalnościowe i wyjątki od obowiązku informowania

Podobne zasady obowiązują w przypadku programów lojalnościowych. Jeśli oferowane w ich ramach rabaty nie są dostępne publicznie, sprzedawca nie musi informować o wcześniejszej cenie produktu.

To dobra wiadomość dla marek, które chcą nagradzać swoich stałych klientów wyjątkowymi ofertami. Takie podejście:

• Wzmacnia relacje z klientami — lojalność jest nagradzana w sposób ekskluzywny.
• Zwiększa zaangażowanie — konsumenci chętniej uczestniczą w programach lojalnościowych.
• Umożliwia tworzenie unikalnych promocji — bez konieczności ujawniania historii cenowej.
• Wspiera długofalową strategię marketingową — opartą na zaufaniu i transparentności.

Warto jednak pamiętać: nawet jeśli prawo dopuszcza wyjątki, przejrzystość zawsze się opłaca. Zaufanie klienta to kapitał, którego nie da się kupić żadną promocją. A raz stracone — trudno odzyskać.

Produkty i sytuacje objęte wyjątkami

Dyrektywa Omnibus przewiduje określone wyjątki od standardowych obowiązków informacyjnych. Dotyczą one zarówno konkretnych kategorii produktów, jak i nietypowych sytuacji rynkowych. Cel tych wyjątków to zapewnienie elastyczności – przepisy muszą nadążać za dynamiczną rzeczywistością handlową, w której nie każdy towar i nie każda promocja pasują do jednego schematu.

Towary z krótkim terminem przydatności i nowości rynkowe

W przypadku produktów szybko psujących się oraz nowości wprowadzanych na rynek, dyrektywa przewiduje odstępstwo od obowiązku informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni. Powód? Ceny tych towarów mogą zmieniać się bardzo dynamicznie, nawet z dnia na dzień, co czyni sztywne regulacje niepraktycznymi.

Przykłady zastosowania tego wyjątku:

• Świeże owoce i warzywa – ze względu na krótki okres przydatności często trafiają na promocje, zanim się zepsują.
• Nowe produkty – wprowadzane na rynek mogą być przeceniane bez konieczności ujawniania wcześniejszych cen, co ułatwia ich promocję i testowanie reakcji konsumentów.

Efekt? Większa elastyczność dla sprzedawców i szybsze dostosowanie się do potrzeb rynku.

Stopniowe obniżki cen i ich specyfika

Dyrektywa uwzględnia również stopniowe obniżki cen, które są częścią zaplanowanych kampanii promocyjnych. W takich przypadkach sprzedawcy nie muszą informować o każdej wcześniejszej cenie, co pozwala na większą swobodę w prowadzeniu akcji marketingowych.

Przykład zastosowania:

• Sezonowa wyprzedaż, w której ceny spadają etapami – np. najpierw o 10%, potem o 20%, a na końcu o 30%.

Dzięki temu rozwiązaniu:

• Sprzedawcy nie muszą każdorazowo aktualizować informacji o najniższej cenie z ostatnich 30 dni.
• Oszczędzają czas i zyskują większą elastyczność w planowaniu promocji.

Kiedy obowiązek informowania o cenie nie ma zastosowania

Nie każda zmiana ceny wymaga informowania o jej wcześniejszym poziomie. W przypadku zwykłych aktualizacji cenników, niezwiązanych z promocją, przedsiębiorcy są zwolnieni z obowiązku podawania najniższej ceny z ostatnich 30 dni.

Dotyczy to sytuacji takich jak:

• Reakcja na zmiany kosztów produkcji – np. wzrost cen surowców.
• Wpływ inflacji – dostosowanie cen do aktualnej sytuacji gospodarczej.
• Zmiany kursów walut – szczególnie istotne w przypadku importowanych towarów.

Podobnie, ogólne hasła reklamowe takie jak „super okazja” czy „najlepsza jakość” nie podlegają rygorystycznym wymogom informacyjnym. Umożliwia to większą swobodę w działaniach marketingowych i pozwala firmom na kreatywność bez ryzyka naruszenia przepisów.

Podsumowanie: Wyjątki przewidziane w dyrektywie Omnibus są istotne, ponieważ pozwalają zachować równowagę między ochroną konsumentów a elastycznością działania przedsiębiorców. W przyszłości mogą pojawić się nowe produkty lub sytuacje, które również będą wymagały podobnych rozwiązań. Prawo musi nadążać za zmieniającym się rynkiem – czas pokaże, jak będzie się ono dalej rozwijać.

Implementacja przepisów do prawa krajowego

W Polsce Dyrektywa Omnibus została wdrożona ustawą z dnia 1 grudnia 2022 roku. Nowe przepisy zaczęły obowiązywać już 1 stycznia 2023 roku, co oznacza, że przedsiębiorcy mieli bardzo ograniczony czas na dostosowanie się do zmian. Celem regulacji jest zwiększenie przejrzystości rynku oraz skuteczniejsza ochrona konsumentów.

Proces legislacyjny rozpoczął się w lipcu 2021 roku, a jego zwieńczeniem było podpisanie nowelizacji ustawy o prawach konsumenta przez Prezydenta RP w dniu 6 grudnia 2022 roku.

Obowiązki dla przedsiębiorców działających w Polsce

Wdrożenie Dyrektywy Omnibus nałożyło na polskich przedsiębiorców szereg nowych obowiązków, które mają realny wpływ na ich codzienną działalność. Jednym z kluczowych wymogów jest obowiązek informowania klientów o najniższej cenie danego produktu z ostatnich 30 dni przed jego obniżką. Ma to na celu eliminację nieuczciwych praktyk, takich jak sztuczne zawyżanie cen przed promocją.

To jednak nie jedyna zmiana. Przedsiębiorcy muszą również dostosować się do nowych standardów ochrony konsumentów, co często oznacza konieczność:

• aktualizacji systemów informatycznych – w celu automatycznego prezentowania wymaganych informacji cenowych,
• modyfikacji strategii marketingowych – tak, by były zgodne z nowymi regulacjami,
• weryfikacji opinii o produktach – przedsiębiorcy muszą zapewnić, że publikowane recenzje pochodzą od rzeczywistych klientów.

Choć zmiany mogą wydawać się uciążliwe, w rzeczywistości stanowią szansę na budowanie silniejszych relacji z klientami i zwiększenie zaufania do marki.

Praktyczne wskazówki dla e-sprzedawców i sklepów stacjonarnych

Dla właścicieli sklepów – zarówno internetowych, jak i stacjonarnych – Dyrektywa Omnibus to nie tylko nowe obowiązki, ale również okazja do poprawy jakości obsługi i wzmocnienia relacji z klientami. Co warto zrobić, by nie tylko spełnić wymagania, ale też zyskać na zmianach?

1. Zainwestuj w nowoczesne oprogramowanie sprzedażowe – system powinien automatycznie wyświetlać najniższą cenę z ostatnich 30 dni.
2. Przeszkol swój zespół – pracownicy muszą znać nowe obowiązki informacyjne wobec klientów.
3. Przeanalizuj politykę zwrotów i reklamacji – upewnij się, że jest zgodna z aktualnymi przepisami.

Tak, to może być wyzwanie. Ale to również ogromna szansa. W dłuższej perspektywie zmiany te naprawdę się opłacają – pomagają budować lojalność klientów i wzmacniają pozycję firmy na coraz bardziej konkurencyjnym rynku.

FAQ Dyrektywa Omnibus – najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi

Czym jest dyrektywa Omnibus?

Dyrektywa Omnibus to regulacja Unii Europejskiej, której celem jest wzmocnienie praw konsumentów w świecie cyfrowym. Wprowadza nowe obowiązki informacyjne dla sprzedawców, zwłaszcza dotyczące promocji i opinii. Obowiązuje we wszystkich krajach UE od 2022 roku.

Jakie obowiązki nakłada dyrektywa Omnibus na sprzedawców internetowych?

Sprzedawcy muszą m.in. informować o najniższej cenie danego produktu z ostatnich 30 dni przed promocją. Ponadto, muszą wskazywać, czy opinie o produktach pochodzą od rzeczywistych klientów. To zwiększa przejrzystość ofert w sklepach internetowych.

Od kiedy obowiązuje dyrektywa Omnibus w Polsce?

W Polsce przepisy wdrażające dyrektywę Omnibus weszły w życie 1 stycznia 2023 roku. Od tego momentu obowiązki wynikające z dyrektywy są wiążące dla wszystkich podmiotów prowadzących sprzedaż online na rynku unijnym.

Co to znaczy, że trzeba pokazywać najniższą cenę z 30 dni?

Podczas każdej promocji, sprzedawca musi podać, jaka była najniższa cena tego produktu w ciągu ostatnich 30 dni. Ma to na celu przeciwdziałanie sztucznemu zawyżaniu cen przed obniżką. Informacja musi być widoczna obok aktualnej ceny promocyjnej.

Czy dyrektywa Omnibus dotyczy tylko sklepów internetowych?

Nie, obejmuje zarówno sprzedaż online, jak i stacjonarną. Jednak to właśnie świat cyfrowy jest głównym obszarem regulacyjnym, ponieważ tam najczęściej dochodzi do manipulacji cenowych i opinii.

Jakie są konsekwencje nieprzestrzegania dyrektywy Omnibus?

Za nieprzestrzeganie przepisów grożą wysokie kary finansowe, sięgające nawet 10% rocznego obrotu firmy. Dodatkowo sprzedawcy mogą utracić zaufanie klientów i wiarygodność w oczach organów nadzoru.

Czy trzeba weryfikować autentyczność opinii?

Tak, jeśli sklep internetowy wyświetla opinie, musi wskazać, czy i jak weryfikuje ich autentyczność. Jeśli brak takiej weryfikacji, również musi to jasno zaznaczyć. To zapewnia uczciwość i transparentność ocen.

Czy obowiązek informowania o cenie promocyjnej dotyczy wszystkich produktów?

Tak, dotyczy wszystkich towarów fizycznych sprzedawanych konsumentom. Nie obejmuje usług, produktów cyfrowych czy abonamentów, ale te obszary również mogą być objęte innymi regulacjami.

Jak wdrożyć dyrektywę Omnibus w sklepie internetowym?

Należy zaktualizować oprogramowanie sklepu tak, by automatycznie rejestrowało ceny i wyświetlało właściwe komunikaty cenowe. Warto także wdrożyć mechanizmy weryfikacji opinii oraz zaktualizować regulaminy i polityki informacyjne.

Czy platformy marketplace również podlegają dyrektywie?

Tak, platformy takie jak Allegro czy Amazon muszą dostarczać kupującym jasne informacje o sprzedawcach i odpowiedzialności za realizację zamówień. Dotyczy to także przekazywania danych o cenach i pochodzeniu opinii.

Czy promocje „Black Friday” też muszą uwzględniać przepisy Omnibus?

Tak, wszystkie promocje, w tym sezonowe jak Black Friday czy Cyber Monday, muszą prezentować najniższą cenę z ostatnich 30 dni. Brak tej informacji może zostać uznany za praktykę wprowadzającą w błąd.

Czy istnieją gotowe narzędzia do zgodności z dyrektywą?

Tak, wiele platform e-commerce oferuje gotowe moduły zgodne z Omnibusem. Można też skorzystać z usług doradców e-commerce, którzy pomogą wdrożyć wszystkie wymagania techniczne i prawne.

Jakie działania warto podjąć, aby być zgodnym z Omnibusem?

Warto przeprowadzić audyt e-commerce, wdrożyć mechanizmy cenowe i przetestować komunikaty promocyjne. Również ujednolicenie procedur opiniowania i dokumentacja ich źródeł pomoże w zgodności z przepisami.

Czy dyrektywa wpływa na strategię marketingową sklepu?

Tak, wprowadza nowe ograniczenia w komunikacji promocji, więc trzeba przemyśleć sposób ich prezentowania. Dobrze zaprojektowana promocja z transparentnym komunikatem może jednak wzmocnić zaufanie do marki.

Gdzie można znaleźć więcej informacji o dyrektywie Omnibus?

Szczegółowe informacje można znaleźć na stronach UOKiK, Komisji Europejskiej oraz w branżowych portalach e-commerce. Warto też śledzić blogi specjalistyczne, np. sekcję aktualności w świecie cyfrowym.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Napisz do nas i dowiedz się, jak wdrożyć innowacje w swoim sklepie internetowym.
Przeczytaj inne informacje na temat świata cyfrowego (świata e-commerce).

Zapisz się do newslettera.